Phương thức sản xuất là gì? Top 5 phương thức sản xuất phổ biến hiện nay

Mã Sản Phẩm: : San xuat 02
Tên Sản Phẩm: : Phương thức sản xuất là gì? Top 5 phương thức sản xuất phổ biến hiện nay
Danh Mục: : Kiến thức
Thương Hiệu: : Quản Lý Sản Xuất
Giá: : Liên Hệ

Phương thức sản xuất là một khái niệm quan trọng trong kinh tế học và xã hội học, dùng để thể hiện cách thức tổ chức sản xuất của xã hội ở một giai đoạn lịch sử nhất định. Điều này phản ánh mối quan hệ giữa con người với tự nhiên bao gồm 2 yếu tố cơ bản là lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất. Bạn đang thắc mắc phương thức sản xuất là gì? Top 5 phương thức sản xuất phổ biến? DACO sẽ giải đáp trong bài viết sau đây.

Chi Tiết Sản Phẩm

Phương thức sản xuất là gì?

Phương thức sản xuất được hiểu là cách mà con người khai thác và thực hiện quá trình sản xuất, từ việc hình thành lực lượng lao động và phương tiện sản xuất đến việc việc tạo ra hàng hóa phục vụ cho sự duy trì và phát triển của xã hội loài người ở một giai đoạn lịch sử nhất định.

Các nhà kinh tế học cổ điển định nghĩa phương thức sản xuất là sự kết hợp giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất. Trong đó:

Lực lượng sản xuất bao gồm công cụ lao động, đối tượng lao động và con người lao động.
Quan hệ sản xuất là các quan hệ xã hội giữa con người với nhau trong quá trình sản xuất.

Tại đây, ta được tiếp cận thêm với khái niệm mới, đó là “lực lượng sản xuất” và “quan hệ sản xuất”. Cùng tìm hiểu chúng là gì trong phần tiếp theo nhé.

Phương thức sản xuất bao gồm những yếu tố nào?

Kết cấu của phương thức sản xuất bao gồm 2 yếu tố chính đó là lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất:

Sơ đồ cấu trúc phương thức sản xuất

2.1 Lực lượng sản xuất

Lực lượng sản xuất là sự kết hợp của hai đối tượng: người lao động và tư liệu sản xuất. Lực lượng sản xuất đóng vai trò tạo ra năng lực sản xuất và năng lực thực tiễn làm biến đổi các thành phần vật chất của tự nhiên thỏa mãn nhu cầu nhất định của con người và xã hội.

Người lao động là con người có tri thức, có kinh nghiệm, có kỹ năng và khả năng sáng tạo nhất định trong quá trình sản xuất của xã hội. Đây là nguồn lực cơ bản và đặc biệt nhất của quá trình sản xuất.

Tư liệu sản xuất là điều kiện vật chất thiết yếu trong tổ chức sản xuất. Tư liệu sản xuất được cấu thành bởi tư liệu lao động và đối tượng lao động.

Sơ đồ cấu trúc của lực lượng sản xuất

2.2 Quan hệ sản xuất

Quan hệ sản xuất là mối quan hệ tổng hợp về kinh tế và vật chất giữa người với người trong quá trình sản xuất. Đây chính là mối quan hệ kinh tế quan trọng nhất trong các mối quan hệ vật chất giữa người với người.

Quá trình sản xuất vật chất chính là tổng hợp các yếu tố trong một quá trình thống nhất, bao gồm sản xuất, phân phối, trao đổi và tiêu dùng của cải vật chất. Quan hệ sản xuất bao gồm:

Tính sở hữu đối với tư liệu sản xuất.
Tính mật thiết trong tổ chức quản lý và trao đổi hoạt động với nhau.
Tính kết nối về phân phối sản phẩm lao động.

Vai trò của phương thức sản xuất

Phương thức sản xuất có vai trò to lớn trong việc phản ánh cách con người sản xuất vật chất ứng với từng giai đoạn lịch sử loài người và thể hiện tính chất đặc trưng của xã hội loài người thời đó. Khái niệm này cùng với các nhân tố khác ảnh hưởng đến sự thay đổi và phát triển của xã hội. Khi một phương thức mới ra đời thay thế đi cái cũ thì mọi thứ đều sẽ có thay đổi từ kết cấu xã hội, chính trị và kinh tế đến kết cấu giai cấp.

Sự phát triển của phương thức sản xuất là một yếu tố quan trọng trong việc phản ánh sự tiến bộ của con người qua các giai đoạn lịch sử và đồng thời phản ánh các đặc trưng của xã hội tại thời điểm đó. Khi một phương thức sản xuất mới được áp dụng, nó có thể thay đổi cấu trúc của xã hội, chính trị và kinh tế cũng như cấu trúc giai cấp. Ví dụ, sự xuất hiện của máy móc trong quá trình sản xuất đã tác động mạnh mẽ đến sự phát triển kinh tế và cấu trúc giai cấp của xã hội tại thời điểm đó.

Hai yếu tố chính của phương thức sản xuất là yếu tố kỹ thuật và kinh tế vận động theo hướng tuy tách biệt nhưng vẫn phụ thuộc lẫn nhau, tạo nên các quy định về tính chất, kết cấu, sự vận động và sự phát triển của xã hội, chính trị và kinh tế. Yếu tố kỹ thuật ám chỉ cách thức sản xuất như kỹ thuật hay công nghệ sản xuất, trong khi yếu tố kinh tế dùng để chỉ hình thức tổ chức kinh tế của một xã hội.

Ví dụ, khi các nhân tố ngoài tự nhiên không còn thỏa mãn được nhu cầu của con người, chúng ta phải sản xuất ra các vật chất để đáp ứng nhu cầu ăn uống và sinh hoạt bằng cách biến đổi các nhân tố tự nhiên này. Điều này dẫn đến sự thay đổi của phương thức sản xuất và cũng gây ra sự thay đổi trong xã hội, chính trị và hình thức kinh tế.

Khi nhu cầu về vật chất và sản xuất vật chất dẫn đến thay đổi trong phương thức sản xuất, con người cũng phải thay đổi để phù hợp hơn với phương thức mới. Cụ thể, con người phải thay đổi bản thân cùng với các mối quan hệ giữa người với người. Điều này dẫn đến việc hình thành các mặt quan hệ xã hội, bao gồm nhà nước, chính trị, pháp quyền, đạo đức, nghệ thuật và khoa học.

Top 5 phương thức sản xuất phổ biến hiện nay

4.1. MTS: Make To Stock – Sản Xuất Hàng Loạt

Sản xuất để lưu kho (MTS) được định nghĩa là chiến lược dựa trên dự báo nhu cầu tiêu dùng của thị trường và người dùng. Cụ thể hơn, doanh nghiệp sẽ dự báo nhu cầu sử dụng sản phẩm của người tiêu dùng và tiến hành sản xuất. Ví dụ doanh nghiệp dự báo vào tháng 8 nhu cầu sử dụng đường sẽ tăng lên để làm bánh trung thu. Từ đó doanh nghiệp sẽ tiến hành sản xuất nhiều đường hơn để lưu kho, đáp ứng yêu cầu.

Tuy nhiên, đối với các doanh nghiệp hoặc sản phẩm mà nhu cầu khó có thể đoán trước thì phương thức sản xuất lưu kho không được khuyến khích sử dụng. Nguyên nhân là do tồn kho nhiều trong khi không xác định được nhu cầu sẽ dẫn đến hàng không bán được, dòng tiền không thể quay vòng, gây ảnh hưởng đến lợi nhuận kinh doanh.

4.2. MTO: Make To Order – Sản Xuất Theo Đơn Đặt Hàng

Sản xuất theo đơn đặt hàng (MTO) được định nghĩa là chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp dựa trên đơn đặt hàng của khách hàng. Phương thức này hữu ích với các khách hàng có nhu cầu đặc biệt đối với một sản phẩm và có thể yêu cầu tùy chỉnh các thông số kỹ thuật mong muốn. Sản xuất theo đơn đặt hàng phù hợp với các loại sản phẩm có thể tùy chỉnh nhiều.

Các mặt hàng có thể sản xuất theo đơn đặt hàng có thể là ô tô, máy móc thiết bị nặng, máy tính và phụ kiện,... Với cách sản xuất này, vấn đề hàng tồn kho của doanh nghiệp được giảm bớt. Tuy nhiên, thời gian chờ đợi của khách hàng với phương thức này thường khá dài.

4.3. ATO: Assemble To Order – Lắp Ráp Theo Đơn Hàng

Phương thức này là sự kết hợp của cả MTS và MTO, Đây là cách thức mà công ty sẽ tiến hành dự trữ các bộ phận cơ bản theo yêu cầu thị trường và lắp ráp thành phẩm khi khách hàng đặt hàng. Ưu điểm lớn nhất của phương thức này là có thể tùy biến nhanh sản phẩm dựa trên nhu cầu khách hàng.

Ví dụ trong doanh nghiệp sản xuất máy móc sẽ chuẩn bị trước các bộ phận máy cơ bản và chờ khách hàng đặt hàng để tiến hành lắp ráp theo yêu cầu. Phương thức này cũng có nhược điểm là công ty có giới hạn thành phần sản xuất và lao động nên không thể xử lý quá nhiều đơn đặt hàng.

4.4. CTO: Configure To Order – Cấu hình Theo Đơn Hàng

Sản xuất cấu hình theo đơn đơn hàng (MTO) là việc doanh nghiệp xác định các tiêu chuẩn của sản phẩm trước. Sau đó, khi có đơn đặt hàng, doanh nghiệp mới tiến hành cấu hình sản phẩm.

Với phương thức này, doanh nghiệp cung cấp cho khách hàng nhiều sự lựa chọn để phù hợp nhất với nhu cầu. Điều này sẽ giúp khách hàng thiết kế cấu hình sản phẩm. Phương thức này sẽ phù hợp với các sản phẩm có thể tùy biến nhưng giá trị không quá cao như thực phẩm, nội thất,...

4.5. ETO: Engineer To Order – Thiết Kế Theo Đơn Hàng

Sản xuất thiết kế theo đơn đặt hàng (ETO) là phương thức mà doanh nghiệp sẽ tiến hành hoàn chỉnh sản phẩm theo yêu cầu của khách hàng. Khách hàng có thể yêu cầu doanh nghiệp thiết kế các kỹ thuật đặc biệt và tùy chỉnh các tính năng. Các yêu cầu này nên được đưa thành điều khoản trong hợp đồng mua bán với doanh nghiệp.

Với phương thức sản xuất này, mỗi đơn đặt hàng của khách hàng là độc lập và duy nhất. Đây cũng là phương thức sản xuất có tốc độ chậm nhất vì doanh nghiệp không những phải chế tạo sản phẩm mà còn phải thiết kế cho phù hợp với yêu cầu khách hàng. Phương thứ này sẽ phù hợp với các đơn hàng đặc biệt, có giá trị cao như công trình xây dựng, thiết kế nội thất,...

Ứng dụng phương thức sản xuất ở Việt Nam hiện nay

Hiện nay, Việt Nam áp dụng nhiều phương thức sản xuất phổ biến nhằm nâng cao hiệu suất sản xuất và cải thiện chất lượng sản phẩm. Các phương thức sản xuất chủ yếu được áp dụng bao gồm:

Sản xuất hàng loạt (Make To Stock - MTS):

Phương thức sản xuất hàng loạt vẫn được áp dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp tại Việt Nam. Các công ty sản xuất hàng tiêu dùng, điện tử, ô tô và nhiều ngành công nghiệp khác tiến hành sản xuất hàng loạt để đáp ứng nhu cầu đại trà trên thị trường.

VD: Công ty may Thành Công (Thành Công Textile & Garment Co., Ltd.): Thành Công là một trong những công ty may hàng đầu tại Việt Nam và đã áp dụng phương thức MTS (Make To Stock) trong sản xuất quần áo hàng loạt.

Sản xuất theo đơn hàng (Make To Order - MTO):

Phương thức sản xuất MTO tiếp tục được sử dụng trong các ngành công nghiệp có sản phẩm tùy chỉnh hoặc yêu cầu đặc biệt từ khách hàng. Các công ty sản xuất máy móc công nghiệp, thiết bị điện tử, nội thất và một số ngành công nghiệp khác sẽ sản xuất sản phẩm sau khi nhận được đơn đặt hàng từ khách hàng.

VD: Tập đoàn Tân Á Đại Thành (Tan A Dai Thanh Group): Tập đoàn này hoạt động trong lĩnh vực sản xuất và kinh doanh các sản phẩm gỗ, nội thất, và thiết bị điện. Tan A Dai Thanh Group áp dụng phương thức MTO (Make To Order) để sản xuất các sản phẩm gỗ tùy chỉnh theo đơn đặt hàng từ khách hàng.

Lắp ráp theo đơn hàng (Assemble To Order - ATO):

Phương pháp ATO được sử dụng trong sản xuất các sản phẩm điện tử, điện gia dụng và thiết bị công nghệ. Công ty sẽ có sẵn một danh mục các linh kiện và thành phần, và khi nhận được đơn đặt hàng từ khách hàng, họ sẽ lựa chọn các linh kiện tương ứng và lắp ráp sản phẩm theo yêu cầu đặc thù của khách hàng.

VD:Samsung Electronics Vietnam (SEV): Như một trong những công ty công nghệ hàng đầu tại Việt Nam, Samsung Electronics Vietnam áp dụng phương thức ATO (Assemble To Order) trong sản xuất các sản phẩm điện tử như điện thoại di động và TV. Họ lắp ráp các linh kiện tương ứng để tạo ra các sản phẩm đã được đặt hàng.

Thiết kế theo đơn hàng (Engineer To Order - ETO):

Phương pháp ETO cũng được áp dụng trong một số ngành công nghiệp, trong đó các sản phẩm được sản xuất dựa trên yêu cầu cụ thể của khách hàng. Các công ty công nghệ và thiết bị chính xác có thể sản xuất các thành phần, bộ phận hoặc máy móc theo yêu cầu từ các khách hàng.

VD: Công ty xây dựng Coteccons: Coteccons là một trong những công ty xây dựng hàng đầu tại Việt Nam và áp dụng phương thức ETO (Engineer To Order) trong các dự án xây dựng công trình. Công ty tiến hành thiết kế và sản xuất theo yêu cầu cụ thể từ khách hàng, bao gồm xây dựng nhà máy, cơ sở hạ tầng và các công trình công nghiệp.

Thị trường Việt Nam áp dụng khá nhiều các phương thức sản xuất khác nhau tùy vào các doanh nghiệp, lĩnh vực và ngành nghề cụ thể sẽ có những phương thức sản xuất phù hợp với thế mạnh và nhu cầu của doanh nghiệp. Nhưng việc sắp xếp, phân bổ nguồn lực, quản lý hiệu suất thiết bị và chất lượng thành phẩm luôn là những bài toán “hóc búa” đối với người quản lý sản xuất.

Tìm hiểu: Hệ thống MES là gì: https://daco.vn/san-pham/he-thong-mes-la-gi-8457

Để tiết kiệm thời gian thực hiện những công việc này, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đã tìm đến hệ thống MES – giải pháp toàn diện hỗ trợ tự động hóa hoạt động sản xuất dưới nhà máy. Một số lợi ích của hệ thống MES liên kết với các phương thức sản xuất tại Việt Nam.

Quản lý quy trình sản xuất: MES có thể liên kết với các phương thức sản xuất tại Việt Nam giúp quản lý và điều phối các công đoạn sản xuất, từ lập kế hoạch, theo dõi tiến độ, đến kiểm soát chất lượng sản phẩm để tối ưu hóa quy trình sản xuất phù hợp với từng phương thức sản xuất.

Quản lý tài nguyên và vật liệu: MES giúp theo dõi và quản lý tài nguyên và vật liệu trong quá trình sản xuất. Nó có thể tích hợp với hệ thống quản lý kho (WMS) để đảm bảo sự liên kết thông tin chính xác về vật liệu, tồn kho và quy trình sản xuất.

Theo dõi và kiểm soát chất lượng: Tích hợp với các hệ thống kiểm soát chất lượng (QC) và quản lý chất lượng (QM) để đảm bảo rằng các sản phẩm đáp ứng được yêu cầu chất lượng của từng phương thức sản xuất tại Việt Nam.

Theo dõi và phân tích hiệu suất: MES cung cấp khả năng theo dõi và phân tích hiệu suất sản xuất, bao gồm thời gian chờ, thời gian chế biến và hiệu suất công nhân. Nó có thể tích hợp với hệ thống quản lý hoạt động (Operations Management) để cung cấp thông tin chi tiết về hiệu suất sản xuất và tiềm năng cải thiện trong quá trình sản xuất tại Việt Nam.

Tương tác với hệ thống ERP: MES có thể tích hợp với hệ thống quản lý doanh nghiệp (ERP) để chia sẻ thông tin về đơn hàng, khách hàng, tài chính và các giao dịch liên quan khác. Điều này giúp tạo ra một hệ thống quản lý toàn diện và liên kết giữa quá trình sản xuất và các hoạt động kinh doanh khác trong doanh nghiệp tại Việt Nam.

MES có thể liên kết với các phương thức sản xuất tại Việt Nam để cung cấp một hệ thống quản lý sản xuất toàn diện, từ lập kế hoạch, quản lý tài nguyên và vật liệu, kiểm soát chất lượng, theo dõi hiệu suất và tương tác với các hệ thống kinh doanh khác. Nắm bắt được xu thế công nghệ 4.0, DACO đã nghiên cứu và xây dựng nên phần mềm SEEACT-MES - Giải pháp Điều hành & Thực thi sản xuất. Đây chính là thành quả được đúc kết từ 10 năm kinh nghiệm triển khai các giải pháp công nghệ cho hàng ngàn khách hàng doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam. Hãy liên hệ ngay với DACO qua hotline: 0936.064.289 - Mr. Vũ để được tư vấn hoàn toàn miễn phí.

Kết luận

Như vậy, phương thức sản xuất không chỉ đóng vai trò là nền tảng kỹ thuật mà còn tác động sâu sắc đến cấu trúc xã hội và cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Hiểu rõ về phương thức sản xuất là gì giúp chúng ta nắm bắt cơ hội và đối mặt được với những thách thức trong xã hội ngày càng biến đổi nhanh chóng. Theo đó chúng ta cần phải có biện pháp cụ thể để những phương thức sản xuất tiến bộ và hiện đại hơn.

→ Xem thêm: Hệ thống quản lý sản xuất: https://daco.vn/san-pham/seeact-mes-he-thong-quan-ly-san-xuat-8576

Sản Phẩm Liên quan